PEG (percutaneous endoscopic gastrostomy) to procedura medyczna, która polega na umieszczeniu sondy przez skórę bezpośrednio do żołądka pacjenta. Zabieg wykonywany jest za pomocą endoskopu, który wprowadzany jest przez jamę ustną lub nosową, a następnie przez przełyk do żołądka. Sonda umieszczana jest w ścianie brzucha (gastrostomia) i pozwala na dostarczanie żywienia, płynów lub leków bezpośrednio do żołądka pacjenta. Procedura PEG często stosowana jest u osób, które nie mogą spożywać pokarmów drogą doustną z powodu różnych schorzeń, takich jak trudności w połykaniu, choroby neurologiczne, nowotwory lub inne schorzenia, które uniemożliwiają normalne spożywanie pokarmów. PEG umożliwia skuteczne dostarczanie składników odżywczych i płynów, co jest niezbędne dla utrzymania zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Co to jest PEG?
PEG, czyli percutaneous endoscopic gastrostomy, to procedura medyczna umożliwiająca bezpośrednie dostarczanie pokarmu do żołądka poprzez skórę, omijając jamę ustną. Jest to kluczowe rozwiązanie w utrzymaniu właściwego poziomu odżywiania u pacjentów, którzy nie są w stanie samodzielnie spożywać pokarmu przez usta. Osoby, które mogą skorzystać z tej procedury to nie tylko te z dysfagią (trudnościami w połykaniu), ale także osoby cierpiące na otępienie, zespół krótkiego jelita, a także pacjenci z nowotworami. W niektórych przypadkach karmienie przez PEG może również stanowić formę leczenia dla osób z chorobami wrodzonymi, np. mukowiscydozą.
Jakie są wskazania do założenia PEG?
Wskazania do zastosowania procedury PEG (percutaneous endoscopic gastrostomy) obejmują sytuacje, w których pacjent nie może spożywać pokarmów ani płynów drogą doustną, ale jego przewód pokarmowy jest w stanie przyjmować substancje odżywcze. Poniżej przedstawiamy różne powody, dla których może być konieczne założenie PEG:
- Niedożywienie: Gdy istnieje ryzyko niedożywienia z powodu niemożności spożywania odpowiedniej ilości pokarmów drogą doustną.
- Trudności w połykaniu: W przypadku trudności w połykaniu, wynikających np. z problemów neurologicznych, mechanicznych przeszkód w przełyku lub schorzeń onkologicznych.
- Niezdolność do spożywania pokarmów: W przypadku chorób, które uniemożliwiają pacjentowi spożywanie pokarmów drogą doustną z powodu bólu, dysfunkcji połykania lub innych ograniczeń.
- Choroby neurologiczne: U osób z zaburzeniami neurologicznymi, takimi jak udar mózgu, pourazowe uszkodzenia mózgu czy stwardnienie rozsiane, które mogą prowadzić do problemów z połykaniem.
- Choroby nowotworowe: U pacjentów z nowotworami głowy, szyi lub przewodu pokarmowego, które utrudniają lub uniemożliwiają spożywanie pokarmów.
- Zaburzenia odżywiania: W przypadku osób z zaburzeniami odżywiania, takimi jak anoreksja czy bulimia, które nie mogą lub nie chcą przyjmować pokarmów drogą doustną.
- Inne stany wymagające unikania doustnego przyjmowania pokarmów: Na przykład po operacjach jamy brzusznej, gdy konieczne jest tymczasowe unikanie pokarmów w celu zapewnienia gojenia się tkanek.
Żywienie dojelitowe przez PEG w ofercie Meden-Inmed
Wskazania do zabiegu PEG
Lista schorzeń, w których rozważa się zastosowanie procedury:
- Choroba Leśniowskiego-Crohna
- Guzy mózgu
- Nowotwory ucha, nosa i gardła
- Udar mózgu
- Nabyty ludzki niedobór odporności (AIDS)
- Zespoły otępienne
- Urazy czaszkowo-mózgowe
- Stwardnienie zanikowe boczne
- Stwardnienie rozsiane
- Porażenie mózgowe
- Choroba Parkinsona
- Oparzenia
- Przetoki
- Śpiączka
- Niektóre choroby wrodzone (np. przetoka tchawiczo-przełykowa)
- Urazy wielonarządowe
- Chirurgia rekonstrukcyjna twarzy
- Mukowiscydoza
Jak należy dbać o system PEG
Podczas procesu gojenia zalecane jest ściśłe przestrzeganie zaleceń zespołu medycznego. Gdy kanał gastrostomijny całkowicie się zagoi i nie ma oznak stanu zapalnego, nie są potrzebne opatrunki. Wystarczy codzienne mycie, przestrzegając ogólnych zasad higieny. Dodatkowo, przynajmniej raz dziennie należy sprawdzić położenie i stabilność zgłębnika oraz obserwować stan skóry wokół przetoki (czy nie ma zaczerwienienia, wycieku treści surowiczej lub ropnej).
Należy także kontrolować płytkę uszczelniającą, odpowiednio ją dopasowując, aby uniknąć martwicy tkanek i zacieku treści pokarmowej, które mogą prowadzić do podrażnień i infekcji.
W celu zapewnienia drożności zgłębnika, regularnie go przepłukuj. Można to zrobić używając wody przegotowanej, herbaty lub wody mineralnej niegazowanej w ilości około 50 ml. Pamiętaj, aby doliczyć ilość płynów podanych podczas płukania do bilansu płynów.
Dbanie o system PEG (percutaneous endoscopic gastrostomy) jest kluczowe dla utrzymania jego prawidłowego funkcjonowania oraz zapobiegania infekcjom i powikłaniom. Oto kilka ważnych wskazówek dotyczących opieki nad systemem PEG:
- Higiena rąk: Przed każdym dotknięciem lub pielęgnacją systemu PEG należy umyć ręce dokładnie mydłem i wodą lub użyć środka antybakteryjnego na bazie alkoholu.
- Czyszczenie okolicy skóry: Codziennie należy dokładnie czyścić i suszyć okolicę skóry wokół miejsca, gdzie wchodzi rurka PEG do ciała. Należy unikać stosowania substancji drażniących lub perfumowanych, które mogą podrażnić skórę.
- Czyszczenie samej rurki: W przypadku rurki PEG zaleca się regularne płukanie lub przepłukiwanie wodą zgodnie z zaleceniami lekarza lub pielęgniarki.
- Zabezpieczenie rurki: Upewnij się, że rurka PEG jest zabezpieczona przed przypadkowym pociągnięciem lub urazem poprzez stosowanie odpowiednich opasek lub opatrunków.
- Regularne zmienianie worka odżywczego: Jeśli korzystasz z worka odżywczego podłączonego do systemu PEG, upewnij się, że zmieniasz go regularnie zgodnie z zaleceniami lekarza lub dietetyka.
- Regularne kontrole lekarskie: Zaplanuj regularne kontrole u lekarza lub pielęgniarki w celu oceny stanu systemu PEG, sprawdzenia ewentualnych powikłań oraz dostosowania diety i opieki.
- Zapobieganie zaciśnięciu lub zatkaniu: Upewnij się, że system PEG nie jest zaciśnięty ani zatkany, co może prowadzić do problemów z odżywianiem i nawodnieniem.
- Pojęcie o objawach infekcji: Naucz się rozpoznawać objawy infekcji, takie jak zaczerwienienie, obrzęk, ból lub wydzielina wokół miejsca PEG, i natychmiast skonsultuj się z lekarzem w przypadku ich wystąpienia.
Zawsze ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarza lub pielęgniarki dotyczących opieki nad systemem PEG oraz regularne monitorowanie stanu pacjenta, aby zapewnić maksymalne korzyści z formy żywienia.
Jak stosować żywienie medyczne przez PEG?
Najlepszym rozwiązaniem do podawania przez PEG są gotowe diety. Mają one ściśle określony, jałowy skład, zawierający wszystkie niezbędne składniki odżywcze i nie wymagają dodatkowej obróbki kuchennej. Pojemniki z dietą oraz zestawy do podawania powinny być wymieniane co 24 godziny. Istnieją trzy metody podawania żywienia przez PEG: metoda bolusów, metoda grawitacyjna i podawanie za pomocą pompy.
Metoda bolusów polega na podawaniu jednorazowych porcji diety strzykawką 5-6 razy dziennie o objętości 200-300 ml lub kilka razy dziennie po 50-100 ml, aż do pokrycia dziennej potrzeby. Należy podawać porcje powoli, w ciągu co najmniej 10 minut, aby uniknąć biegunek.
Podczas karmienia pacjent powinien być w pozycji siedzącej, półleżącej lub leżącej na prawym boku, a tempo podawania diety należy dostosować. Metoda grawitacyjna polega na podawaniu diety kroplami poprzez zestaw grawitacyjny.
Najbezpieczniejszą metodą jest podawanie diety przez pompę perystaltyczną, która niesie najmniejsze ryzyko powikłań. Ważne jest także odpowiednie nawodnienie pacjenta, które można zapewnić poprzez dodanie płynów do diety lub podawanie ich osobno w ciągu dnia (np. płyny obojętne, herbata, woda).
Jakie są korzyści z żywienia przez PEG i dlaczego przynosi rezultaty?
W przypadku pacjentów onkologicznych, którzy z powodu choroby nie mogą spożywać pokarmów doustnie, a ich zdolność do trawienia i wchłaniania jest ograniczona, zastosowanie żywienia przez PEG przynosi wiele korzyści. Metoda ta pomaga poprawić stan odżywienia oraz efektywność funkcjonowania organizmu. Istnieje wiele dodatkowych zalet tej formy żywienia, takich jak niższe koszty, łatwość w zakładaniu oraz mniejsza liczba powikłań. Badania wykazały, że w porównaniu z karmieniem przez zgłębnik nosowo-żołądkowy, żywienie przez PEG jest bardziej skuteczne, poprawia komfort życia pacjentów i prowadzi do mniejszej liczby powikłań u osób z ranami przewlekłymi.