Wypadanie macicy - objawy i leczenie

Wypadanie macicy może mieć różne przyczyny, takie jak osłabienie mięśni dna miednicy, które utrzymują macicę w odpowiednim miejscu. W niniejszym artykule omówiono przyczyny, objawy, metody leczenia oraz środki profilaktyczne związane z wypadaniem macicy. Warto również wiedzieć, jakie ćwiczenia mogą pomóc w wzmocnieniu mięśni dna miednicy i zmniejszeniu ryzyka wystąpienia tej choroby oraz jakie są alternatywy dla operacji.

Przyczyny wypadania macicy

Wypadanie macicy znane jest również jako prolaps macicy. Istnieje wiele czynników, które mogą przyczyniać się do wystąpienia tego schorzenia i obniżenia narządów rodnych. Jednym z najważniejszych czynników jest osłabienie mięśni dna miednicy, które utrzymują macicę w odpowiednim miejscu. Ten stan może wynikać z wielu czynników, takich jak:

• wiek,
• ciąża,
• poród,
• menopauza,
• otyłość,
• przewlekłe zaparcia,
• ciężka praca fizyczna m.in. związana z dźwiganiem,
• trenowanie wysiłkowej dyscypliny sportu, jak m.in. podnoszenie ciężarów,
• przewlekły kaszel i choroby układu oddechowego,
• dziedziczność - zespół Ehlersa-Danlosa, który cechuje się zwiększoną elastycznością skóry oraz stawów. Następstwem choroby jest m.in. osłabienie mięśni podtrzymujących narządy rodne.

Wszystkie te czynniki mogą przyczynić się do osłabienia mięśni i więzadeł, co prowadzi do wypadania macicy. U młodych kobiet struktura mięśni dna miednicy jest z reguły silna i elastyczna, dzięki wydzielaniu odpowiednich hormonów. Obniżenie narządów rodnych ma u nich zazwyczaj związek z trudnym porodem, kompilacjami podczas ciąży, urodzeniem dużego dziecka o masie powyżej 4 kg czy też przejście kilku porodów. W przypadku starszych kobiet, w okresie menopauzalnym dochodzie do zaburzeń gospodarki hormonalnej, co przekłada się na niski poziom estrogenu w organizmie. Dochodzi również do zmniejszenia produkcji kolagenu, a tym samym do osłabienia i zwiotczenia mięśni i tkanek, również tych podtrzymujących macicę, cewkę moczową i odbytnicę, czego efektem może być wypadanie pochwy.

Wypadanie macicy – objawy

Objawy wypadania macicy i pochwy mogą się różnić w zależności od stopnia zaawansowania schorzenia. W początkowym stadium pacjentki mogą doświadczać uczucia dyskomfortu lub ucisku w dolnej części brzucha lub pochwy. Mogą również wystąpić problemy i zaburzenia ze strony układu moczowego m.in. problemy z oddawaniem moczu, częstomocz, nietrzymanie moczu, uczucia parcia i pełności w pęcherzu, uczucie niekompletnego wypróżnienia czy nieprawidłowy strumień moczu. Dodatkowo może występować ból podczas współżycia, uczucie obcego ciała w pochwie, ból pleców, a także problemy z wypróżnianiem, w tym nietrzymanie gazów i stolca. U kobiet miesiączkujących mogą występować krwiste upławy i krwawienia. W zaawansowanych przypadkach wypadania macicy, sama macica może być widoczna lub wyczuwalna na zewnątrz przez otwór pochwy. Nieleczona dolegliwość może prowadzić do coraz poważniejszych konsekwencji w tym do nawracających zakażeń dróg moczowych i hemoroidów.

Leczenie wypadania macicy

Leczenie wypadania macicy zależy od stopnia zaawansowania schorzenia oraz od indywidualnych potrzeb i preferencji pacjentki. W niektórych przypadkach, gdy objawy są łagodne i nie powodują znaczących problemów, może być zalecane jedynie monitorowanie i stosowanie pewnych środków zaradczych, takich jak unikanie podnoszenia ciężkich przedmiotów, kontrolowanie wagi ciała, wzmocnienie mięśni dna miednicy poprzez odpowiednie ćwiczenia lub stosowanie specjalnych wkładek pochwy. W żadnym przypadku choroba nie może być ignorowana, gdyż będzie się ona rozwijać prowadząc do niebezpiecznych dla zdrowia konsekwencji.

W bardziej zaawansowanych przypadkach, gdy objawy są poważne i znacząco wpływają na jakość życia kobiety, może być konieczne zastosowanie bardziej interwencyjnych metod leczenia. Jedną z opcji jest stosowanie estrogenów, które mogą pomóc w wzmocnieniu tkanki pochwowej i zmniejszeniu objawów wypadania macicy. Farmakoterapia polega na dopochwowym aplikowaniu maści, kremów lub globulek, zawierających wspomniany estrogen. Inną opcją jest stosowanie specjalnych urządzeń, takich jak pessary, które mają na celu podtrzymywanie macicy i zapobieganie jej wypadaniu. W niektórych przypadkach może być również konieczne wykonanie operacji, w której chirurg naprawia osłabione mięśnie i więzadła, przywracając macicę do jej prawidłowego położenia. Wśród najnowszych metod leczenia operacyjnego najczęściej stosuje się zabieg z wykorzystaniem siatek polipropylenowych, podwieszenie szczytu pochwy do brzusznej powierzchni kości krzyżowej oraz zastosowanie specjalnej polipropylenowej taśmy, która ma kształt odwróconej litery „U”.

Pessar na wypadanie macicy

Jednym z popularnych i skutecznych podejść do leczenia wypadania macicy i obniżenia narządów rodnych jest pessaroterapia, która wykorzystuje specjalne urządzenia medyczne zwane pessarami.

Pessar to elastyczne, wykonane z silikonu lub gumy urządzenie w kształcie pierścienia lub kubka, które jest umieszczane w pochwie w celu podtrzymania macicy i zapobiegania jej wypadaniu. Pessary działają poprzez mechanizm podparcia, który pomaga utrzymać macicę w odpowiednim miejscu i odciąża osłabione mięśnie dna miednicy. Pessary są skuteczną opcją terapeutyczną dla wielu kobiet, które preferują niefarmakologiczne lub nieinwazyjne podejście do leczenia wypadania macicy.

Jak dobrać odpowiedni pessar

Proces doboru odpowiedniego pessarium rozpoczyna się od wizyty u specjalisty, najczęściej ginekologa lub położnej. Podczas tej wizyty lekarz dokładnie ocenia stan kobiety, stopień wypadania macicy oraz inne czynniki wpływające na wybór odpowiedniego pessarium. Istnieje wiele różnych typów pessarów, takich jak pierścieniowe, dyskowe, położnicze, kostkowe czy grzybkowe i ważne jest dostosowanie ich do indywidualnych potrzeb pacjentki. Po doborze odpowiedniego pessara, lekarz instruuje pacjentkę w zakresie higieny osobistej oraz prawidłowego zakładania i usuwania pessara. W przypadku większości pessarów, pacjentka może samodzielnie wkładać i wyjmować urządzenie, co daje jej kontrolę nad terapią. W niektórych przypadkach pessar może być pozostawiony w pochwie przez określony czas, a następnie wymagać regularnej kontroli.

Warto zaznaczyć, że pessaroterapia ma pewne ograniczenia i może nie być odpowiednia dla wszystkich pacjentek. Istnieją sytuacje, w których pessary nie są zalecane, na przykład w przypadku infekcji pochwy, nietolerancji materiałów pessarium, trudności w utrzymaniu higieny osobistej lub nieodpowiedniego dopasowania pessarium. Dlatego ważne jest regularne monitorowanie i współpraca z lekarzem w celu oceny skuteczności terapii i dostosowania dalszego planu leczenia, jeśli to konieczne.

Wypadanie macicy – profilaktyka

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia wypadania macicy, istnieje kilka działań, które można podjąć w ramach profilaktyki. Regularne wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie dna miednicy, takich jak ćwiczenia Kegla, może pomóc w utrzymaniu prawidłowego stanu mięśni i zapobieganiu osłabieniu. Ważne jest również unikanie nadmiernego podnoszenia ciężkich przedmiotów, kontrolowanie wagi ciała, unikanie długotrwałego wysiłku, utrzymanie prawidłowej postawy ciała oraz leczenie przewlekłych stanów, takich jak przewlekłe zaparcia czy przewlekły kaszel.

Wypadanie macicy, a współżycie

Wypadanie macicy i obniżenie narządów rodnych mogą wpływać na sferę seksualną pacjentek. Obecność objawów takich jak ból podczas współżycia, uczucie obcego ciała w pochwie czy problemy z wypróżnianiem mogą wpływać na komfort i satysfakcję z życia seksualnego. Obniżenie narządów rodnych i pogorszenie jakości życia seksualnego może prowadzić do spadku poczucia własnej wartości u pacjentek, co może się również przełożyć na wycofanie z życia społecznego i zawodowego. Ważne jest, aby pacjentki rozmawiały ze swoim lekarzem na temat tych problemów, ponieważ istnieją różne opcje leczenia, które mogą zminimalizować te objawy i przywrócić komfort podczas współżycia.

Jakie ćwiczenia na wypadanie macicy?

Ćwiczenia mające na celu wzmocnienie mięśni dna miednicy są często zalecane jako metoda zaradcza i profilaktyczna w przypadku wypadania macicy. Najpopularniejsze z tych ćwiczeń to ćwiczenia Kegla. Polegają one na napinaniu i rozluźnianiu mięśni dna miednicy w celu ich wzmocnienia. Ćwiczenia Kegla mogą być wykonywane samodzielnie w dowolnym miejscu i czasie. Istnieją również inne formy aktywności fizycznej, takie jak joga czy pilates, które mogą pomóc w wzmocnieniu mięśni dna miednicy. Ćwiczenia są bardzo proste i warto je wykonywać profilaktycznie. W przypadku objawów związanych z wypadaniem macicy warto skonsultować się z ginekologiem lub fizjoterapeutą, który zaleci odpowiednie ćwiczenia oraz poinstruuje w zakresie odpowiedniego ich wykonywania. Warto pamiętać, że profilaktyka, w postaci regularnego wykonywania ćwiczeń wzmacniających mięśnie dna miednicy oraz dbanie o ogólną kondycję fizyczną, może pomóc w zapobieganiu wystąpieniu zaburzeń i obniżenia narządów rodnych.