Materac przeciwodleżynowy to specjalistyczny materac medyczny, który jest niezbędnym wyposażeniem łóżka rehabilitacyjnego osób długotrwale leżących. Nie tylko poprawia komfort i wygodę pacjenta, ale przede wszystkim dzięki zastosowaniu odpowiednich technologii jest obecnie najskuteczniejszym elementem profilaktycznych działań przeciwodleżynowych.
Czym są odleżyny?
Odleżyny to ogniska martwicy, powstające w wyniku długotrwałego ucisku tkanek miękkich, którego efektem jest utrudniony przepływ krwi oraz postępujące niedokrwienie. Wskutek tego dochodzi do obumierania komórek, które eskaluje w głąb tkanek i prowadzi do powstawania trudno gojących się ran otwartych i zakażeń. Rozwój odleżyn prowadzi do poważnych uszkodzeń skóry, które w zależności od stopnia zmiany martwiczej mogą sięgać nawet do kości pacjenta.
Odleżyny nie prowadzą bezpośrednio do śmierci pacjenta, jednak zwiększają ryzyko infekcji ogólnoustrojowych m.in. w postaci sepsy, co może doprowadzić do śmierci chorego. Ponadto proces odnowy tkankowej i leczenia odleżyn jest złożony i długotrwały, dlatego bardzo ważna jest profilaktyka i stosowanie materaca przeciwodleżynowego.
W jaki sposób powstają odleżyny?
Odleżyny powstają na skutek miejscowego niedokrwienia tkanek, które jest efektem długotrwałego lub powtarzającego się ucisku, co prowadzi do obumarcia niedożywionych i niedotlenionych komórek. W ich obrębie zaczyna się toczyć dodatkowo proces zapalny. W zachyłkach rozrastających się ran pojawia się wydzielina ropna, która może sięgać na znaczną odległość, intensyfikując tym samym namnażanie się bakterii i sprzyjając powstawaniu kolejnych owrzodzeń. Wspomniany wcześniej ucisk powoduje zamknięcie światła naczyń krwionośnych i uszkodzenia mikrokrążenia, a działające siły powodują postęp martwicy w głąb tkanek. Pierwszym widocznym objawem jest niewielki obrzęk, który ulega powiększeniu, a następnie zasinieniu. W wyniku tarcia obrzęku o prześcieradło dochodzi do wysięku płynu surowiczego, rozwoju zakażań, postępu odleżyn na coraz większy obszar ciała oraz pojawiania się odleżyn wyższego stopnia.
Stopnie odleżyn, objawy
Odleżyny w zależności od stopnia nasilenia, widocznych objawów oraz głębokość ran dzieli się na cztery stopnie, z zaznaczeniem, że im wyższy stopień, tym trudniejsze leczenie, wymagające bardziej specjalistycznych preparatów, opatrunków oraz wizyt lekarza.
- Odleżyny I stopnia charakteryzują się niebladnącym pod wpływem dotyku rumieniem. Ma on ograniczony zasięg i pojawia się w miejscach wypukłości kości. Ponadto miejscowo mogą wystąpić bolesność, uczucie ciepła lub chłodu, twardnienie lub zmiękczenie oraz obrzęk. W tym stadium nie dochodzi jeszcze do przerwania ciągłości skóry. Początkowymi etapami leczenia jest stosowanie odpowiednich preparatów ozonowych lub specjalistycznych maści. Warto również wprowadzić zdrową dietę. Podjęcie działania na tym etapie może zapobiec powstawaniu bolesnych ran martwiczych wyższego stopnia. Jednak zaobserwowanie widocznych zmian skórnych na tym etapie bywa trudne, szczególnie u osób z ciemną karnacją.
- Odleżyny II stopnia charakteryzują się częściowym ubytkiem skóry oraz pojawieniem płytkiego owrzodzenia. Ma ono charakter wilgotnego lub suchego, otwartego owrzodzenia wypełnionego płynem surowiczym lub surowiczo-krwistym, z czarno różowym dnem. W tym stadium dochodzi do częściowego ubytku skórnego, który dotyczy naskórka oraz skóry właściwej. W przypadku zmian drugiego stopnia podjęte działania, mające na celu poprawę zdrowia pacjenta, powinny objąć konsultację z lekarzem oraz stosowanie opatrunków hydrożelowych.
- Odleżyny III stopnia charakteryzują się uszkodzeniami skóry na całej jej grubości oraz możliwym zajęciem tkanki podskórnej. Głębokość zmiany martwiczej zależy od miejsca jej występowania oraz ilości tkanki tłuszczowej. Lekarz w tym przypadku może zalecić stosowanie opatrunków uwalniających leki. Konieczne mogą być również materace przeciwodleżynowe, które umożliwiają wyjęcie poszczególnych komór np. materac rurkowy, co zminimalizuje ucisk na bolesne zmiany.
- Odleżyny IV stopnia charakteryzują się obszernymi uszkodzeniem skóry, tkanek podskórnych, odsłonięciem kości, powięzi, stawów i mięśni. Głęboka destrukcja i martwica w obrębie wspomnianych tkanek może prowadzić do rozwoju zapalenia kości, a nawet szpiku. Leczenie w tym przypadku jest bardzo trudne i długie. Wymaga częstego zmieniania opatrunków oraz może ze sobą nieść wiele powikłań niebezpiecznych dla zdrowia pacjenta.
Materace przeciwodleżynowe dostępne w ofercie Meden-Inmed
Co to jest materac przeciwodleżynowy i jak działa?
Materac przeciwodleżynowy to specjalistyczny materac medyczny, który jest niezbędnym wyposażeniem łóżka rehabilitacyjnego osób długotrwale leżących. Nie tylko poprawia komfort i wygodę pacjenta, ale przede wszystkim dzięki zastosowaniu odpowiednich technologii jest obecnie najskuteczniejszym elementem profilaktycznych działań przeciwodleżynowych. Dzięki odpowiedniej wentylacji i budowie poprawia krążenie oraz zapobiega uciskowi na jeden obszar ciała, tym samym zapobiegając powstawaniu bolesnych ran martwiczych w postaci odleżyn.
Jaki materac przeciwodleżynowy wybrać? Rodzaje materacy przeciwodleżynowych
Wszystkie materace przeciwodleżynowe powinny charakteryzować się zapewnieniem prawidłowej wentylacji, odprowadzaniem wilgoci, zapewnianiem komfortu temperaturowego oraz zwiększaniem wygody pacjenta. Najnowsze technologie zapewniają powyższe właściwości przez odpowiednią zmianę ciśnienia i w zależności od sposobu, w jaki regulują równomierne rozłożenie ciała, dzielą się na bąbelkowe i rurkowe. Powszechnie stosowane są również materace piankowe i gofrowe z pianki poliuretanowej.
- Materac przeciwodleżynowy rurowy cechuje się podziałem na podłużne komory, które są wypełnione powietrzem, zapobiegające stykaniu się poszczególnych obszarów ciała z materacem przez długi czas, a tym samym powstawaniu odleżyn. Ważną cechą tego rodzaju materacy jest dostosowywanie się do wagi pacjenta poprzez adekwatne zmniejszanie lub podnoszenie ciśnienia wewnątrz rurek. Wyróżniają się również możliwością wyjęcia poszczególnych stref, dzięki czemu mogą być stosowane u osób, u których występują już odleżyny nawet III oraz IV stopnia. Dzięki temu jest skuteczny nie tylko w profilaktyce, ale również wspomaga leczenie odleżyn oraz ogranicza ból i dyskomfort z nimi związany.
- Materac przeciwodleżynowy zmiennociśnieniowy bąbelkowy dzięki budowie podzielonej na komory, które naprzemiennie wypełniają się powietrzem, sprawia, że żaden z poszczególnych obszarów ciała nie styka się z powierzchnią materaca przez dłużej niż kilka minut. Standardowo wytrzymuje obciążenie do 90 kg i jest wyposażony w pompę ciśnieniową. Jest zalecany pacjentom, którzy nie posiadają odleżyn i są w stanie samodzielnie bądź z pomocą opiekuna opuszczać co pewien czas łóżko.
- Materac przeciwodleżynowy piankowy jest mniej zaawansowaną technologicznie opcją i jest zalecany w celach zapobiegawczych i profilaktycznych. Nie posiada on możliwości regulacji ciśnienia, ale dzięki zastosowaniu odpowiednich materiałów może być stosowany, kiedy nie pojawiły się jeszcze żadne zmiany skórne, ale ryzyko ich pojawienia się jest znaczące z uwagi na długotrwałe leżenie pacjenta.
- Materac gofrowy z pianki poliuretanowej echuje się bardzo dobrą sprężystością. Dzięki gofrowej budowie materaca może być kontrolowana głębokość zapadania się pacjenta, siła nacisku jest zmniejszona, a chory nie ma styczności z podłożem. Istotne znaczenie mają również wypustki, które zapewniają odpowiedni przepływ powietrza. Ta opcja materaca jest jedną z najczęściej wybieranych pomocy przeciwodleżynowych.
Używanie materaca przeciwodleżynowego
Jeśli pacjent jest zmuszony do ciągłego przebywania w pozycji leżącej, materac przeciwodleżynowy należy stosować cały czas. Jest on dostosowany do ciągłej 24-godzinnej pracy sprężarki, dlatego nie należy jej wyłączać. Materac samoczynnie reguluje i zmienia przepływ powietrza w zależności od potrzeb i długości trwania cykli napełnienia poszczególnych komór, po czym powietrze przepompowywane jest do kolejnej komory. Jedynym zadaniem opiekuna jest ustawianie potencjometru na pompie, pozwalającego na regulację ciśnienia w komorach. Parametr ten należy ustawić indywidualnie względem wagi pacjenta. Nie może się on zapadać w materacu, ale również ciśnienie nie może być zbyt wysokie, gdyż sprawi, że materac będzie niewygodny i twardy. Materiały, z których wykonane są materace przeciwodleżynowe, są łatwe w utrzymaniu czystości, a w wielu przypadkach minimalizują ponadto rozwój i namnażanie bakterii.
Profilaktyka przeciwodleżynowa oraz opieka nad pacjentem powinna objąć ponadto zapewnienie choremu odpowiedniej, zdrowej diety, higieny i stosowania adekwatnych preparatów, maści i opatrunków. Oprócz odpowiedniego materaca zaleca się też stosowanie poduszek przeciwodleżynowych oraz stosowanie przewiewnej pościeli. W przypadku, gdy pacjent ma problemy z nadmiernym poceniem lub niekontrolowanym oddawaniem moczu, warto na materac położyć podkład higieniczny. Warto też ubierać chorego w naturalne, miękkie materiały, jak chociażby bawełna, a jeśli istnieje taka możliwość, bardzo skuteczną formą profilaktyki może być również aktywizacja pacjenta.
Ile prądu zużywa materac przeciwodleżynowy?
Zaawansowane technologicznie materace pneumatyczne posiadają specjalistyczną pompkę, która reguluje ciśnienie. Taki materac wymaga stałego podłączenia do prądu. Jednak poziom jego poboru oscyluje w okolicach 7 W, czyli jest bardzo niski i porównywalny do zużycia energii przez niewielką żarówkę. Koszty energii elektrycznej przy użytkowaniu materaca są więc bardzo niskie.
Refundacja i dofinansowanie materaca przeciwodleżynowego
Na zakup materaca przeciwodleżynowego można uzyskać refundację z Narodowego Funduszu Zdrowia. Aby ją uzyskać, należy posiadać skierowanie od lekarza rodzinnego lub lekarza specjalisty. Wysokość dofinansowania może wynieść do 70% z limitu NFZ i może być przyznane raz na 3 lata. Materac można zakupić w punkcie, który ma podpisaną umowę z NFZ, w tym w sklepach internetowych. W przypadku konieczności zakupu droższego materaca przeciwodleżynowego np. zmiennociśnieniowego, który cechuje się dużo wyższą skutecznością od materacy piankowych, ale też wyższą ceną, można się starać o dodatkowe dofinansowanie z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Warunkiem jest posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności, a wszystkie niezbędne formalności należy wypełnić w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie (PRPR).
Materac na odleżyny – cena
Cena materaca przeciwodleżynowego jest zależna od jego rodzaju i jakości. Najtańsze są zwykłe materace piankowe, których ceny oscylują około 100 złotych, jednak nie są one odpowiednie, kiedy pacjent posiada już jakiekolwiek dolegliwości. Materace profilaktyczne do drugiego stopnia odleżyn to już wydatek rzędu kilkuset złotych. Zaawansowane technologicznie materace pneumatyczne do leczenia ran martwiczych najwyższego stopnia mogą kosztować nawet kilka tysięcy złotych.
