Żel do USG i jego rola w ultrasonografii

Żel do USG - co to jest?

Preparat medyczny, jakim jest żel do USG, dzięki odpowiednio dobranemu składowi przenosi ultradźwięki z urządzenia do ciała pacjenta. Zapewnia to otrzymywanie wysokiej jakości obrazu na monitorze podczas diagnostyki obrazowej oraz wspomaga lecznicze właściwości fal stosownych w fizjoterapii i kosmetologii. Żel do USG wykorzystywany jest głównie w ultrasonografii. Dzięki swej strukturze i właściwościom ułatwia przewodzenie ultradźwięków z sondy do ciała pacjenta.

Ultrasonografia - zasada działania

Żel do USG jest wykorzystywany głównie w ultrasonografii, która jest najpopularniejszym badaniem obrazowym do oceny tkanek i narządów. Aparat ultrasonograficzny wykorzystuje fale ultradźwiękowe, które zostają odbite bądź pochłonięte, dzięki czemu otrzymujemy obraz badanego narządu w czasie rzeczywistym. Możliwe jest to dzięki przyłożeniu do ciała pacjenta określonego typu głowicy, pomiędzy którymi pośredniczy właśnie żel USG. Eliminuje on pęcherzyki powietrza znajdujące się pomiędzy powierzchnią sondy i skóry, które powodują zakłócenia badania.

USG to nie tylko badanie kobiet w ciąży

Badania USG jamy brzusznej kobiet w ciąży to jedno z głównych zastosowań żeli do USG. Jednak zastosowanie ultrasonografii ma znacznie szerszy zakres i może objąć badanie wielu narządów. Wśród głównych rodzajów i zastosowań USG wyróżniamy:

Zastosowania badania USG:

• USG jamy brzusznej wykorzystywane do oceny trzustki, śledziony, nerek, wątroby, aorty brzusznej i naczyń krwionośnych, budowy pęcherzyka żółciowego, gruczołu krokowego, pęcherza oraz macicy.
• USG serca nazywane również UKG, czyli echokardiografia. Ten rodzaj badania pozwala na wykrycie nieprawidłowości w strukturze serca.
• USG tarczycy pozwala na wykrycie guzków i torbieli w jej obrębie, a także ich łatwe nakłucie pod kontrolą USG.
• USG ośrodkowego układu nerwowego jest rutynowym badaniem noworodków i badania mózgu przez niezrośnięte ciemiączko.
• USG piersi wykorzystywane do badań młodych kobiet, do 40 roku życia, celem wykrycia powstawania guzów piersi.
• USG jąder, stawów, tkanek miękkich i gałek ocznych pozwala na wykrycie wczesnych nieprawidłowości w ich obrębie.
• USG dopplerowskie, które dzięki odbijaniu fal ultradźwiękowych przez krwinki, jest wykorzystywane do oceny przepływu krwi w naczyniach, jej prędkości i kierunku.

We wszystkich powyższych badaniach żel do USG jest nanoszony bezpośrednio na powierzchnię badaną lub na sondę. Następnie żel pośredniczy w przenoszeniu fal ultradźwiękowych między aparatem USG, a tkankami pacjenta. Dzięki temu badania są dokładniejsze i całkowicie bezinwazyjne. Ponadto powyższe rodzaje ultrasonografii są bezbolesne i stosunkowo tanie, a powikłania praktycznie nie występują.

Ultrasonografia obejmuje również USG wewnętrzne:

• USG endowaginalne, czyli dopochwowe oraz USG transwaginalne, czyli przezpochwowe, które jest nieinwazyjne i wykorzystywane jest do obrazowania kobiecych wewnętrznych narządów płciowych.
• USG endorektalne, czyli przezodbytnicze, które obrazuje nieprawidłowości w obrębie odbytu i odbytnicy.
• USG endoskopowe polegające na wprowadzeniu głowicy przez jamę ustną i ocenę przełyku, żołądka, dwunastnicy lub jelita grubego.
• USG śródoperacyjne pozwalające na ocenę w czasie rzeczywistym położenia i rozmiaru operowanej zmiany

Żelu do USG nie nanosi się bezpośrednio na błony śluzowe jam ciała, dlatego w przypadku USG wewnętrznego, a także podczas ryzyka dostania się żelu do oka (w przypadku USG oczodołów), niewielką ilość żelu wprowadza się do osłony zabezpieczającej sondę. W przypadku aplikacji żelu zarówno na sondę, głowicę, jak i skórę należy pamiętać, aby nie dotykać ich aplikatorem żelu. Istnieje niebezpieczeństwo, że doprowadzi to, do dostawania się bakterii do wnętrza opakowania i ich przenoszenia pomiędzy pacjentami.

Żel do USG - w jakich zabiegach medycznych jest wykorzystywany?

Żele do USG mają znacznie więcej zastosowań niż mogłoby się wydawać. Z uwagi na ich kompatybilność z różnym rodzajami głowic ich zastosowanie, to nie tylko ultrasonografia, ale również obrazowanie USG 3D i 4D oraz badania położnicze KTG.

Fizjoterapia i masaż

Żel do USG jest również szeroko wykorzystywany w fizjoterapii i masażu mięśni z wykorzystaniem urządzeń opartych na ultradźwiękach i laseroterapii. Ich celem jest redukcja bólu, widoczności blizn i napięcia mięśni, poprawa krążenia limfy oraz przyśpieszanie procesów gojenia ran. Ma to związek z właściwościami biologicznymi ultradźwięków, które obejmują:

• zmianę odczynu tkanek w kierunku zasadowym,
• wzmożenie przepuszczalności błon komórkowych,
• zmianę w układach jonowych tkanek,
• usprawnienie oddychania komórkowego oraz pobudzenie przemiany materii komórek,
• zmianę w strukturze koloidów tkankowych i ich uwodnienie.

Jak działa ultrasonografia na organizm człowieka?

Oddziaływanie ultrasonografii na komórki organizmu człowieka jest możliwe po dostaniu się fal ultradźwiękowych w ich głąb. Zasadniczo ultradźwięki wytwarzane są w specjalnych aparatach. Następnie za pośrednictwem żelu do USG docierają do poszczególnych narządów, tkanek, a następnie w głąb komórek. Pominięcie warstwy żelu do USG pomiędzy skórą a sondą wpływa negatywnie na właściwości terapeutyczne ultradźwięków, pomimo zastosowania ich odpowiedniej częstotliwości dla danego schorzenia. Żel o odpowiednich właściwościach przewodzących minimalizuje straty spowodowane odbijaniem ultradźwięków już na wierzchnich warstwach skóry. Tym samym umożliwia to penetrację w głąb tkanek i dotarcie ultradźwięków bezpośrednio do ośrodka bólowego.

Żel do USG - pozostałe zastosowania

Żel do USG w kosmetologii

Kosmetologia to kolejna dziedzina, w której żele do USG są z powodzeniem wykorzystywane. Ultrasonografia jest skuteczna w przypadku wielu zabiegów przebiegających z wykorzystaniem ultradźwięków. Są to m.in. peeling kawitacyjny, sonoforeza, HIFU, liposukcja, jonoforeza, radiofrekwencja oraz mezoterapia bezigłowa. W przypadkach tych zabiegów podstawowe zadanie to przewodzenie fal ultradźwiękowych z urządzeń kosmetycznych. Wspomagają one dobroczynne właściwości fal i wibracji ultradźwiękowych, które m.in. korzystnie wpływają na oczyszczanie skóry, poprawiają krążenie krwi i limfy oraz wygładzają zmarszczki. W kosmetologii, zwłaszcza w zabiegach na twarzy, wykorzystywane żele mogą różnić się składem w porównaniu do wcześniej wspomnianych zastosowań. Często w ich składzie może znaleźć się kwas hialuronowy, który dodatkowo nawilża skórę lub środki zapachowe. Żele do USG są również wykorzystywane jako środek poślizgowy przy depilacji laserowej za pomocą IPL, czy lasera barwnikowo-pulsacyjnego.

Czym powinien się cechować żel do USG? Odpowiednie właściwości

Celem stosowania żeli do USG jest umożliwianie sprawnego i precyzyjnego wykonania badania. Dlatego przede wszystkim musi on zapewniać doskonałe i ciągłe przewodzenie fal ultradźwiękowych. Przewodnictwo jest powiązane odpowiednią gęstością i lepkością żelu, które ponadto zapobiegają spływaniu żelu z badanego obszaru. Spływanie żelu prowadzi do zabrudzenia ubrań pacjenta oraz obszaru zabiegowego, co znacznie wydłuża czas przygotowania stanowiska do kolejnego zabiegu. Żel powinien również zapewniać komfort pacjentowi, musi więc być hipoalergiczny, aby nie wywoływać podrażnień skóry, nawet u pacjentów wrażliwych. Żel musi również cechować się kompatybilnością z sondą USG, aby zapewnić jak najdłuższe i nieprzerwane działanie. Żel nie może zbyt szybko wysychać oraz cechować się neutralnym pH. Wśród jego ważniejszych właściwości powinna znajdować się również łatwość usunięcia żelu po badaniu za pomocą chusteczki lub ręcznika papierowego. Z uwagi na sprawność zabiegu ważne jest również opakowanie żelu, które powinno umożliwiać bezpośrednią aplikację z opakowania na skórę pacjenta. Warto również zwrócić uwagę na skład, który powinien być bezzapachowy i nie zawierać substancji jak olejki, alkohole, czy formaldehyd.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze żelu do USG:

1. Skład - nie powinien zawierać: olejków, alkoholi, formaldehydów.
2. Kompatybilny z sondą USG.
3. Jak najlepsze przewodzenie fal ultradźwiękowych.
4. Odpowiednia lepkość żelu.
5. Neutralne pH.
6. Hipoalergiczny.
7. Bezzapachowy.